• SPOŁECZEŃSTWO
• Rozmowa z Dubravką Ugresic
„Katarzyna Kubisiowska, Maciej Czerwiński: „Ministerstwo bólu" – tytuł najnowszej powieści – zapożyczyła pani z przemysłu pornograficznego. Czy to chwyt marketingowy mający przyciągnąć nowego czytelnika?(...)“
• Agroturystyka i zdrowa żywność z posmakiem ludobójstwa.
O ile chcemy by Srebrenica żyła, musimy zapewnić pojednanie mieszkańców i wspólną wizję
przyszłości
W Srebrenicy życie stanęło w lipcu 1995, ale jeszcze dziś w
rozmowach wszyscy wypominają, że sprawcy ludobójstwa nie są postawieni przed haski trybunał.Podczas gdy wspomnienia o zbrodniarzach nie milkną, 80% z 4500 obecnych mieszkańców nie ma
żadnego zatrudnienia, a infrastruktura jest dalej zrujnowana, wspólnota międzynarodowa proponuje
Srebrenicy przyszłość w agroturystyce i produkcji zdrowej żywności.
• Religia na Bałkanach, macedońska mozaika wyznaniowa.
Aż do wybuchu kryzysu w lutym tego roku, Macedonia uchodziła za wyspę tolerancji na
niespokojnym morzu bałkańskich konfliktów. Od tamtej pory wiele się zmieniło.
• Bośniacy-europejscy muzułmanie.
Z okazji pierwszego wydania HISTORII BOŚNIAKÓW Mustafy Imamovicia
(Preporod, Sarajewo, 1997).
• „Tito po raz drugi wśród Chorwatów”
Zdaje się, że Chorwatom zostało ostatecznie odebrane pewne niezwykle ważne spotkanie z własną przeszłością.
• „Serbska Cerkiew Prawosławna
po „rewolucji pazdziernikowej” 2000 roku”
Niniejszy tekst jest zmodyfikowaną wersją artykułu Kryzys..., dostępną także w książce D.Gil,
Prawosławie. Historia. Naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesnosci, Kraków 2005.
• Niebo nad Hvarem.
Dwóch Serbów, odzianych w swoje tradycyjne serbskie stroje narodowe, ze wszystkimi potrzebnymi akcesoriami, flagami itd. –zdobywa Himalaje. Smagają ich wiatry, porywają lawiny... Serbowie potykają się, ale podnoszą się , metr po metrze, coraz bliżej celu. W końcu docierają na sam Mount Everest, rozwijają flagę, obejmują się, całują, skaczą ze szczęścia, fotografują... nagle, jeden Serb wyciąga pistolet i strzela do drugiego, ten, w śmiertelnych konwulsjach, pyta zdumiony: „Dlaczego mnie zabijasz, bracie?”. Towarzysz chłodno odpowiada cyrylicą: „Tam gdzie serbskie groby – tam Serbia.”
• Jugo - fikcja
„Jeżeli takiego kraju nie ma, to wszystko, co się tam dzieje, właściwie się nie dzieje. Nie ma śmierci, zburzone miasta nie zostały zburzone, nie ma ofiar”
• Kobiety na Bałkanach
„Jeżeli cudzoziemiec znajdzie się w Zagrzebiu, w ‘metropolii’ świeżo upieczonego państwa europejskiego, a zwłaszcza jeżeli znajdzie się tu w sobotę przed południem, zaskoczy go widok, który skojarzyłby raczej z dalekowschodnim niż europejskim miastem. Główny plac zagrzebski zapełnia się bowiem w sobotę przed południem mężczyznami”, którzy spacerują rozmawiają, palą, a nieopodal na drugim placu kobiety robią zakupy i obładowane siatkami „zagrzebianki, mieszkające w nowej europejskiej ‘metropolii’ śpieszą do domu, by ugotować sobotni obiad.”
• Kosowo - mit i historia w konflikcie serbsko-albanskim (szkic)
Publikacja [w:] „Przemiany w swiadomosci i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku”, Kraków 1999, s. 87-102
• Mediewistyka w słubie ideologii.
Dzisiejsza reinterpretacja serbskiej tradycji kulturowej.
Publikacja (w:) „Współczesne literaturoznawstwo slawistyczne”, pod red. L.Suchanka, PAU. Prace Komisji Kultury Słowian, t.III, Kraków 2004, s.23-40.
• KULTURA
• Partyzancki Queer
To tak, jakbyśmy się pewnego ranka obudzili bez wczorajszego dorobku kultury i wszystko,
czego latami uczyliśmy się, że jest piękne i pożądane, stało się brzydkie i wrogie.
• Serbska kultura i chorwacka kultura – dla mnie jedna kultura
Wywiad z Rade Dragojeviciem, producentem Dni kultury serbskiej, którego Radio 101
ordynarnie skarciło, sugerując mu związki z serbskimi zbrodniarzami z Ovčary.
• EXIT!
Festiwal EXIT jest dla Serbii jedyną ucieczką od jej przeszłości. Mimo to, trzeba do niego podejść ostrożnie.
• Antologia jako projekt historycznoliteracki
Nie zawsze i nie we wszystkich literaturach narodowych antologie tekstów (zwłaszcza poetyckich), obejmujacych dłu#szy wycinek czasu, odgrywaja jakas znaczaca role, wykraczajaca poza zwykła prezentacje autorów...
• DUBRAVKA UGREŠIĆ: NIE WRACAM DO CHORWACKIEGO LITERACKIEGO
MAINSTREAMU!
Dubravka Ugrešić, pisarka, po dziesięcioletnim okresie nieobecności na publicznej scenie mówi o powrocie – niepowrocie na łono ojczystej literatury, o rynku nostalgii, o bogatych i sławnych w świecie literatury, o recepcji książek…
• Gusle, knindže i civilno društvo.
Retoryka serbskich tekstów o tematyce narodowej.
Publikacja [w:] „Przemiany w swiadomosci i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku”, Kraków 1999, s. 131-152
• Dlaczego Miljenko Jergović nas zachwyca
czyli słów kilka o autorze powieści totalnej Dvori od oraha.
•
Domoljublje i kulturocid.
Retoryka chorwackich tekstów o tematyce narodowej
Publikacja [w:] „Przemiany w swiadomosci i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku”, Kraków 1999, s. 195-208
•
Koniec komparatystyki słowianskiej ?
Wraz z upadkiem komunizmu dokonała sie erozja badan slawistycznych. Ju nieco
wczesniej obserwowalismy powolny zanik zainteresowan komparatystyka słowianska, choc
jego przyczyny nie miały charakteru politycznego...
• Od literatury kobiecej do literatury gender
Z okazji dwudziestej rocznicy wydania specjalnego numeru czasopisma „Republika” pt. Žensko pismo (Literatura kobieca) na cyklicznym forum Višeglasne gošće w Zagrzebiu odbyła się dyskusja, w której z dwudziestoletniej perspektywy próbowano zdefiniować literaturę kobiecą, tj. kobiecy styl pisania oraz feministyczną krytykę w środowisku literackim.
• JĘZYK
• Czy istnieje język czarnogórski?
O tym, czy istnieje język czarnogórski, rozmawiają VOJISLAV NIKČEVIĆ prof. zwyczajny
literatury czarnogórskiej na Wydziale Filologicznym w Nikšiciu i dr MIHAJLO ŠĆEPANOVIĆ z
Instytutu języka serbskiego Serbskiej Akademii Nauki i Sztuki w Belgradzie.
• „Czy mówi Pan po idiotycznemu?”
VLADIMIR ANIĆ, ZAGRZEBSKI JĘZYKOZNAWCA W ROZMOWIE Z PISARZEM MILJENKO JERGOVICIEM PRZEDSTAWIA RÓŻNICĘ POMIĘDZY WIRTUALNYM A POTOCZNYM JĘZYKIEM CHORWACKIM.
• Język propagandy w niezależnym państwie chorwackim.
Próba charakterystyki
Przywołany tu jako motto cytat ze znanego Notatnika filologa autorstwa Victora Klemperera ma wprowadzić czytelnika w atmosferę komunikacji publicznej w Niezależnym Państwie Chorwackim (1941–1945)...
• Zagadnienia sporne w jezykoznawstwie chorwackim i serbskim
po rozpadzie jezyka serbskochorwackiego
Publikacja [w:] „Przemiany w swiadomosci i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku”, Kraków 1999, s. 233-253.
